معاونت آموزشی

آداب نامه استفاده از ابزار هوش مصنوعی مولد در تهیه مستندات علمی دانشجویان در دانشگاه تهران

هوش مصنوعی از مهم ترین پدیده هایی که امروزه زیست و فعالیت های مختلف بشر را تحت تاثیر جدی قرار داده است. یکی از حوزه هایی که اثرات بکارگیری هوش مصنوعی در آن مشهود است حوزه آموزش به ویژه آموزش عالی است. با توجه به پیشرفت‌های چشمگیر فناوری‌های هوش مصنوعی و دسترسی گسترده به ابزارهای مولد هوش مصنوعی همچون    Chat GPT، Google Bard  ، Claude، Bing Chat  و دیگر ابزارهای مشابه، دانشگاه های معتبر دنیا با تدوین دستورالعمل، آیین نامه، اداب نامه و ... نحوه استفاده از این ابزارها را در فرآیند آموزشی دانشگاه مشخص کرده اند. دانشگاه تهران نیز به عنوان یک دانشگاه معتبر بین المللی، در این آداب نامه، نحوه استفاده از این این ابزارها در تکالیف، پروژه‌ها، پایان‌نامه‌ها و مستندات علمی تدوین کرده است. هدف از این آداب نامه، ایجاد شفافیت در بکارگیری مؤثر و مسئولانه از هوش مصنوعی در دانشگاه تهران است که هم‌زمان با تقویت توانمندی‌های علمی، منجر به حفظ اصول اخلاقی و علمی شود. متذکر می شود هدف اصلی از به‌کارگیری ابزارهای هوش مصنوعی در دانشگاه تهران، تقویت فرآیند یادگیری، پژوهش و توسعه مهارت‌های فردی دانشجویان است. این ابزارها می‌توانند به دانشجویان کمک کنند تا به طور مؤثرتر و سریع‌تر به منابع علمی دسترسی پیدا کنند، مسائل پیچیده را حل کنند و مستندات خود را بهبود بخشند. با این حال، این ابزارها نباید جایگزین تفکر انتقادی، خلاقیت پژوهشگر و تحلیل عمیق اطلاعات و یا تحقیقات اصیل علمی باشند. بنابراین اصول کلی دانشگاه تهران در خصوص نحوه استفاده از هوش مصنوعی مولد در تحقیقات دانشجویی به شرح زیر اعلام می گردد:

• شفاف‌سازی استفاده از هوش مصنوعی: در صورت هر گونه بهره گیری از هوش مصنوعی مولد برای کمک به نگارش یا تحقیق، دانشجو ملزم به اعلام استفاده از این ابزار است. در این رابطه موارد استفاده بایستی به صورت مفصل و دقیق بیان شود.
• اعتبار و دقت اطلاعات: محتوای تولید شده توسط هوش مصنوعی ممکن است دچار اشتباهات یا اطلاعات نادرست باشد. دانشجویان و پژوهشگران باید همواره محتوای تولید شده را با منابع معتبر علمی مقایسه کنند.
• محافظت از اطلاعات حساس: هرگز نباید اطلاعات حساس یا محرمانه با ابزارهای هوش مصنوعی به اشتراک گذاشته شود. همچنین، نباید محتوای دارای حقوق مالکیت معنوی یا محتوای حساس دیگر را در اختیار این ابزارها قرار گیرد.
• عدم کپی برداری صرف: هرگونه استفاده از محتوای تولیدی توسط ابزارهای هوش مصنوعی به‌عنوان اثر فردی، نقض اصول علمی و اخلاقی است.

• استفاده غیرمجاز در ارزیابی‌ها: استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی در آزمون‌ها، پروژه‌های ارزیابی و ارزیابی‌های نهایی به‌طور کلی غیرمجاز است، مگر در موارد خاص که از سوی استاد یا دانشگاه مجاز شناخته شده باشد.
• عدم استفاده در تدوین پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها: کلیه پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها باید به‌طور انحصاری توسط دانشجو و با استفاده از توانمندی‌های شخصی وی تهیه شوند. هرگونه استفاده از هوش مصنوعی برای نگارش نهایی یا تهیه بخش‌های کلیدی پایان‌نامه‌ها غیرمجاز است. اما در صورت استفاده از خروجی‌های هوش مصنوعی به عنوان ابزارهای کمکی برای مواردی نظیر مرور پیشینه تحقیق،  مقایسه نتایج، باید به‌طور دقیق ذکر شود که این اطلاعات از ابزارهای هوش مصنوعی استخراج شده است.
• تدوین مقاله های علمی: استفاده از ابزار هوش مصنوعی مولد در تدوین مقالات علمی تابع دستورالعمل های اعلامی توسط مراجع ذیربط است. در صورت مجاز بودن استفاده از این ابزار، رعایت اصول فوق الذکر در این حوزه نیز الزامی است.

این آداب نامه در شورای آموزشی دانشگاه تهران در تاریخ 26/01/1404 مطرح و به تصویب رسیده است.

​​​​​​​​​​​​​​