در آغاز خانم دکتر مرضیه شعربافچی‌ زاده دبیر علمی، از همزمانی این نشست با روز جهانی خانواده و ماه خانواده سخن گفت و برگزاری نشست‌ های تخصصی برای بررسی ابعاد مختلف تهدیدها و فرصت‌ های پیش‌ روی خانواده در ایران را رسالت دانشکده خانواده دانست. وی افزود پایدار بودن خانواده در جامعه‌، نقطه مزیت ایران نسبت به بسیاری از کشورهای دنیا است. 

در ادامه  دکتر حجیه‌ بی‌بی رازقی نصرآباد، دانشیار جمعیت‌ شناسی، با استناد به داده‌ های ملی و نتایج پژوهشی به تحلیل تحولات  خانواده ایرانی و فرصت‌ های ناشی از این تغییرات پرداخت. وی با بیان پایین‌تر بودن میانگین سن اولین ازدواج در ایران، در مقایسه با کشورهای دارای باروری پایین مانند ژاپن و کره جنوبی، این موضوع را  نشانه‌ای از تمایل جامعه به تشکیل خانواده در سنین جوانی و فرصتی برای برنامه‌ریزی هدفمند دانست. ایشان در ادامه بیان کردند بر اساس پیمایش ملی خانواده (۱۳۹۸) و پیمایش تحولات باروری، اکثر ایرانیان در انتخاب همسر، مشورت با خانواده را ضروری می‌دانند. این آمارها نه تنها بیانگر تداوم پیوندهای خانوادگی به عنوان یک ارزش اجتماعی ریشه‌دار است، بلکه نشان می‌دهد جامعه ایرانی در حال تلفیق هوشمندانه سنت و مدرنیته است. دکتر رازقی با تأکید بر این موضوع خاطرنشان کرد: «این سطح از خانواده‌گرایی، بستر مناسبی برای سیاست‌گذاری در جهت تشویق فرزندآوری و تقویت بنیان خانواده فراهم می‌کند». 

دکتر رازقی با استناد به داده‌های موجود، نقش کلیدی تحصیلات در ارتقای کیفیت خانواده را مورد تأکید قرار داد. وی توضیح داد: «افزایش سطح تحصیلات زنان، نه تنها به بهبود مدیریت اقتصادی و اجتماعی خانواده‌ها می‌انجامد، بلکه موجب ارتقای آگاهی در زمینه سلامت، تربیت و آموزش فرزندان می‌شود. پژوهش‌ها نشان می‌دهد مادران تحصیل‌کرده،  سرمایه‌گذاری بیشتری روی تغذیه، تحصیل و رشد روانی کودکان انجام می‌دهند که به تقویت سرمایه انسانی نسل آینده منجر می‌شود». 

وی افزود: «این تحولات، لزوم طراحی سیاست‌های حمایتی ویژه را پررنگ می‌کند. به عنوان مثال، طرح‌های دورکاری، مرخصی زایمان ۹ ماهه و توسعه مهدکودک‌های باکیفیت، می‌تواند به زنان تحصیل‌کرده کمک کند تا بین نقش مادری و مشارکت حرفه‌ای تعادل ایجاد کنند. این سیاست‌ها نه تنها از افت نیروی کار متخصص جلوگیری می‌کند، بلکه کیفیت فرزندپروری را نیز افزایش می‌دهد».  

در بخشی دیگر دکتر رازقی نصرآباد ضمن بیان روند تحولات باروری در ایران گفت اگرچه نرخ باروری کنونی ایران به ۱.۵ فرزند به ازای هر زن کاهش یافته، اما داده‌ها حاکی از آن است که بیش از دوسوم زنان، دو فرزند و بالاتر را ایده‌آل می‌دانند. دکتر رازقی این شکاف بین ترجیحات و واقعیت را فرصتی برای طراحی سیاست‌های ترکیبی دانست که هم تسهیلات مالی (مانند معافیت‌های مالیاتی و تسهیلات مسکن) و هم حمایت‌های غیرمالی (مانند مراکز مراقبت از کودکان و مرخصی والدین) را پوشش دهد. وی اسناد بالادستی مانند سیاست‌های کلی جمعیت و سیاست‌های حمایت از خانواده و  قانون «جوانی جمعیت و حمایت از خانواده» را گامی مثبت ارزیابی کرد، اما افزود اجرای این سیاست‌ها نیازمند پایش مستمر داده‌ها و اصلاح رویه‌ها بر اساس نیاز جامعه و  بازخوردهای میدانی است. در پایان دکتر رازقی با جمع‌بندی یافته‌ها بیان کرد خانواده ایرانی نه تنها در حال انفعال نیست، بلکه با تکیه بر سرمایه اجتماعی قوی، اسناد بالادستی و اراده جوانان، در آستانه تحولی تاریخی قرار دارد که می‌تواند الهام‌بخش دیگر جوامع باشد.

در ادامه و با توجه به مطالبی که خانم دکتر رازقی درباره فرصت ­های خانواده ایرانی مطرح کردند، خانم دکتر آزاده نیاز نیز مبحثی را در توصیف لوازم و استراتژی­ های حرکت خانواده ایرانی– اسلامی در مسیر تمدن­ سازی ارائه دادند.

در نگاه ایشان باید به­ جای مواجهه صرفاً آسیب­ شناسانه بر سکوی ترسیم و توصیف وضع موجود نشست و برای این امر نیازمند هستیم: 1) مختصات و نیازها و ظرفیت ­های خانواده ایرانی را بشناسیم، 2) برای توصیف تغییر جدی از زاویه نگاه بحران به فرصت های خانواده ایرانی داشته باشیم (گرچه قرار نیست آسیب­ های این حوزه نادیده گرفته شود)

ایشان در ادامه توضیحی در جهت استفاده از ظرفیت­ های نظری موجود در حوزه­ های جامعه ­شناسی و روانشناسی متأخر بیان کرد. نظریاتی که در جامعه علمی و آکادمیک می­توانند الگوی موقعیت باثبات خانواده در جامعه پیچیده جهانی را توصیف کنند. گرچه این نظریه ­ها محتاج بومی­ سازی در کشور ما هستند و برای بازشناسی و بازتعریف خانواده ایرانی به­ صورت جدی احتیاج داریم از تحلیل­ های کپی‌شده از نسخه­ های جهانی با شاخصه ­های توسعه لیبرالیستی فاصله بگیریم و عقبه تاریخی ایرانی– اسلامی خانواده، موضوع­ مهمی است که در تحلیل و شناسایی آن نقش مهمی ایفا می­کند. دکتر نیاز پس از ارائه­ درباره لوازم حرکت، استراتژی­های حرکت را بیان کرد که عبارت است از:

1. مهر و شوق نسبت به حرکت:

الف) تحقق اراده زن و مرد در محیط خانواده در قالب یک نظم جنسیتی متعادل؛

ب) تقویت اراده زن با بازشناسی و بازتعریف سهم زن در حرکت به سمت تمدن‌سازی و الگوسازی ایرانی – اسلامی؛

ج) فاصله جدی از برساخت­های متحجرانه و متجددانه در تعریف زن ایرانی و حتی خانواده ایرانی- اسلامی

2. بازسازی حوزه عاملیت و ساختار خانواده
3. بازخوانی و بازیابی معنا به خانواده ایرانی. معنا تنها راه ­حلی است که می­تواند خانواده را تقویت و روابط اعضای آن را تنظیم و به خلق هویت کمک قابل توجهی کند.

درواقع در نگاه ایشان یافت معنا و بازیابی آن برای خانواده ایرانی تنها راه ازآن­ خودکردن مواجهه با موقعیت­ های جدید جامعه مدرن است.

این نشست که با حضور استادان، دانشجویان و مسئولان حوزه اجتماعی برگزار شد، گامی مؤثر در جهت ترویج رویکردهای علمی در سیاست‌گذاری خانواده محسوب می‌گردد.

​​​​​​​​​​​​​